In januari 2018 is de Wet zorg en dwang (Wzd) aangenomen door de Eerste Kamer. Samen met de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) kwam de Wzd in de plaats van de Wet bijzondere opnemingen psychiatrische ziekenhuizen (Wet Bopz). De uitgangspunten van de Wzd zijn dat de wet beter aansluit bij de zorg van nu en van de toekomst en dat de rechtspositie van de cliënt beter beschermd is. De kern van de wet is geen ‘onvrijwillige zorg’ inzetten, tenzij het echt niet anders kan.
Samenwerking met Verenso
Per 1 januari 2021 is de NVAVG een samenwerkingsverband aangegaan met Verenso (Vereniging van specialisten ouderengeneeskunde). De specialisten ouderengeneeskunde zijn namelijk, samen met artsen voor verstandelijk gehandicapten, de specialisten die intramuraal het meest met toepassing van de Wzd te maken hebben.
Leden vanuit beide beroepsverenigingen gaven aan behoefte te hebben aan kennis van en ondersteuning bij toepassing van de Wzd in de praktijk. Hierdoor hebben de NVAVG en Verenso in 2020, het jaar dat de wet van kracht ging, al veel samengewerkt om de implementatie van de Wzd te bevorderen. Vervolgens hebben ze samen besloten om een officieel samenwerkingsverband aan te gaan en de krachten te bundelen.

Zo zijn er webinars georganiseerd met het IGJ en de CIZ, werken de twee beroepsverenigingen samen omtrent wetsevaluaties en het innemen van standpunten (Wzd ambulant, COVID, wilsbekwaamheid). Ook onderwerpen op het gebied van crisiszorg worden door de NVAVG en Verenso samen aangepakt.
Verder ontwikkelden ze een e-learning module voor specialisten ouderengeneeskunde en artsen voor verstandelijk gehandicapten, die in april 2021 verschenen is. In de module wordt aan de hand van casussen uit de praktijk de toepassing van onvrijwillige zorg en gedwongen opname toegelicht. Deze module is overigens ook geaccrediteerd voor 2 punten en deelname is aan te vragen door te mailen naar wzd@verenso.nl. Meer informatie.
Format Verklaring dat cliënt is aangewezen op zorg als bedoeld in de Wzd
Het maken van deze verklaring is het gevolg van een vraag van de leden, die zorgt voor eenheid van werken en het vergemakkelijken van het werken.
Deze verklaring is bedoeld om de Wet zorg en dwang van toepassing te maken op iemand met een psychogeriatrische aandoening of verstandelijke beperking, maar zonder indicatie voor langdurige zorg. Met deze verklaring mag er geen onvrijwillige zorg worden verleend, tenzij een zorgverantwoordelijke besluit dat dit nodig is om ernstig nadeel voor de betrokkene of iemand anders te voorkomen. In dat geval moeten de waarborgen die de Wet zorg en dwang biedt, worden gerespecteerd.
De verklaring moet worden afgegeven door een onafhankelijke en ter zake kundige arts via een officieel document, en niet slechts als een aantekening in het dossier.
Actualisatie medische verklaring RM
Het format voor de medische verklaring in het kader van de Rechterlijke Machtiging Wzd is geactualiseerd. In deze actuele versie is onderdeel 4 c en verder toegevoegd, waarbij de arts die de medische verklaring afgeeft meer mogelijkheden heeft om in te vullen of er sprake is van verzet en waaruit dit verzet bestaat. Bekijk de nieuwe versie.
Informatieproducten
Hieronder vind je informatieproducten rondom de Wzd, geordend op thema.
Algemeen:
- Website Ministerie van VWS: dwang in de zorg
- Handreiking Wzd voor specialisten ouderengeneeskunde en artsen VG in intramurale setting
- Handreiking Wzd in ziekenhuizen en revalidatiecentra
- Stappenplan Wzd
- Voorlopig advies: van stappenplan naar maatwerk in dialoog
- Wettekst Wzd
Ambulant:
- Ambulante onvrijwillige zorg – website VWS
- Standpunt Wzd ambulante onvrijwillige/verplichte zorg – NVAVG (2022)
Crisiszorg:
- Model samenwerking in crisisdiensten tussen Verenso, NVAVG e NVvP (2020)
- Bestuurlijke afspraken crisisdiensten GGZ, PG en VG (2020)
- Factsheet samenloop crisissituatie Wvggz en Wzd
- Geneeskundige verklaring
Wzd-functionaris:
IGJ:
- Gegevensaanlevering Wvggz en Wzd
- Notitie ‘De betekenis van locatie en accommodatie binnen de Wvggz en de Wzd’
- Toepassing Wet zorg en dwang bij wilsonbekwame cliënten
- Checklist toetsingskader – opgesteld door Verenso en de NVAVG
- Toetsingskader Wet zorg en dwang
CIZ:
- CIZ: aanvragen voor de Wet zorg en dwang
- Highlights Wzd sessie CIZ met Verenso en NVAVG (april 2021)